24 kwietnia 2024 Imieniny: Aleks, Grzegorz, Aleksander
O retoryce
synekdocha
synekdocha, ogarnienie, jedna z figur retorycznych, rodzaj metonimii.
synekdocha [gr. synekdoché ‘wspólne utrzymywanie’], ogarnienie, jedna z >figur retorycznych, rodzaj >metonimii; oparta na zasadzie ekwiwalencji i wymienności, obrazów, zjawisk, znaków alegorycznych, wyrazów bliskoznacznych; powszechny zabieg artystyczny występujący we wszystkich tekstach kultury i dziedzinach sztuki. Synekdocha ma wiele odmian:
a) najpopularniejsza synekdocha polega na wyrażaniu całości przez ukazanie jej części, przyjmowanie części za całość na zasadzie pars pro toto [łac. ‘część zamiast całości’]. W filmie synekdocha pojawiła się wraz z >planami filmowymi i >montażem, wtedy też ukazuje się w kadrze lub ujęciu np. okno wiejskie, sugerując, że poza kadrem jest cała chata; w kubistycznych kolażach użyte fragmenty materiałów (np. strzęp gazety, futerko, wskazówki zegara) sugerują, że występują one w całości w „portretowanej” przestrzeni;
b) ukazanie obiektu w liczbie pojedynczej zamiast w mnogiej, np. pokazanie chaty wiejskiej sugerując, że taka jest cała wieś;
c) wskazanie materiału zamiast wykonanego z niego przedmiotu, np. "żelazo" w znaczeniu "miecz";
d) liczby określonej zamiast nieokreślonej np. pokazanie siedmiu dzielnych rycerzy sugerując, że taka jest cała armia:
e) osoby, która stała się znakiem alegorycznym (np. Bartosza Głowackiego spod Racławic), zamiast określenia pospolitego – patriota chłopski.
a) najpopularniejsza synekdocha polega na wyrażaniu całości przez ukazanie jej części, przyjmowanie części za całość na zasadzie pars pro toto [łac. ‘część zamiast całości’]. W filmie synekdocha pojawiła się wraz z >planami filmowymi i >montażem, wtedy też ukazuje się w kadrze lub ujęciu np. okno wiejskie, sugerując, że poza kadrem jest cała chata; w kubistycznych kolażach użyte fragmenty materiałów (np. strzęp gazety, futerko, wskazówki zegara) sugerują, że występują one w całości w „portretowanej” przestrzeni;
b) ukazanie obiektu w liczbie pojedynczej zamiast w mnogiej, np. pokazanie chaty wiejskiej sugerując, że taka jest cała wieś;
c) wskazanie materiału zamiast wykonanego z niego przedmiotu, np. "żelazo" w znaczeniu "miecz";
d) liczby określonej zamiast nieokreślonej np. pokazanie siedmiu dzielnych rycerzy sugerując, że taka jest cała armia:
e) osoby, która stała się znakiem alegorycznym (np. Bartosza Głowackiego spod Racławic), zamiast określenia pospolitego – patriota chłopski.